در دنیای بانکداری نوین، دستگاه‌های خودپرداز (عابر بانک یا ATM) نقش کلیدی در ارائه خدمات شبانه‌روزی به مشتریان دارند. اما خرابی این دستگاه‌ها می‌تواند باعث نارضایتی مشتریان و کاهش درآمد بانک یا مالک عابر بانک شود. در این مطلب از وب‌سایت خودپرداز ایران (atmiran.com)، به بررسی ۱۰ دلیل رایج خرابی دستگاه‌های خودپرداز و راه‌های پیشگیری از آنها می‌پردازیم:
۱. گرد و غبار و آلودگی محیطی:
تجمع گرد و غبار در داخل دستگاه موجب اختلال در عملکرد تعدادی از قطعات خود پرداز می شود که سنسورها، هد کارتخوان و پرینتر مهم ترین آنها می باشند. یک سنسور نوری با ارسال و دریافت نور کار می کند و وقتی گرد و خاک روی آن باشد، به درستی کار نمی کند. به عنوان مثال موقعیت کارت در کارت خوان یا اسکناس در دیسپسنر عابر بانک قابل تشخیص نخواهد بود.
راه‌حل: استفاده از پوشش‌های محافظ، نصب دستگاه در محیط مناسب و نظافت دوره‌ای.
۲. خرابی هد کارتخوان:
هد کارتخوان به دلیل استفاده مکرر یا ورود کارت‌های آسیب‌دیده ممکن است آسیب ببیند. یکی از مهمترین قطعات عابر بانک، هد کارتخوان می باشد که اطلاعات کارت مشتری را می خواند و مشتری می تواند با عابر بانک کار کند. در صورت خرابی هد کارتخوان، کارتخوان کارت مشتری را پس می دهد و پیام می دهد که از ارائه خدمات معذوریم.
راه‌حل: تمیز کردن منظم هد و تعویض آن با قطعات اصلی در صورت خرابی.
۳. اشکال در منبع تغذیه (Power Supply):
ضعف منبع تغذیه، باعث ریست شدن یا خاموشی ناگهانی دستگاه خودپرداز و یا آسیب رساندن به مدارات الکترونک می‌شود. همچنین ممکن است منبع تغذیه خراب، به سایر قطعات خودپرداز نیز آسیب بزند.
راه‌حل: نصب محافظ برق، بررسی ولتاژ ورودی و استفاده از پاور با کیفیت.
۴. ناهماهنگی بین نرم‌افزار و سخت‌افزار:
به‌روزرسانی ناقص نرم‌افزار یا تنظیمات اشتباه، مانع از عملکرد صحیح می‌شود. به روز رسانی های نرم افزاری همواره باعث عملکرد بهتر دستگاه خودپرداز می شوند و نصب نرم افزارهای امنیتی و آنتی ویروس، باعث جلوگیری از آلوده شدن خودپرداز به بدافزارها و اختلال در عملکرد آن می شود.
راه‌حل: استفاده از نرم‌افزارهای معتبر، هماهنگی نسخه‌ها و تست کامل قبل از استفاده عملیاتی.
۵. خرابی مادربرد یا برد اصلی:
خرابی‌های الکترونیکی ناشی از رطوبت یا فرسودگی مدارها.
راه‌حل: سرویس دوره‌ای توسط متخصص، نگهداری دستگاه در محیط خشک و کنترل حرارت.
۶. فرسودگی قطعات مصرفی:
قطعاتی مانند تسمه ها و چرخ دنده ها، غلتک ها و …. به مرور زمان خراب می‌شوند. خرابی هر کدام از آنها باعث اختلال در عملکرد یکی از ماژول های خودپرداز می شود. مثلاً خرابی غلتک کارتخوان باعث اختلال در دریافت و پس دادن یا ضبط کارت می شود و موجب گیر کردن کارت مشتری می شود. یا خرابی تسمه های دیسپنسر باعث گیر کردن پول می شود.
راه‌حل: تعویض منظم قطعات مصرفی با قطعات اصلی و با کیفیت.
۷. نوسانات برق:
نوسان‌های مکرر می‌توانند باعث آسیب به مدارهای الکترونیکی شوند.
راه‌حل: استفاده از UPS و استابلایزر برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از برق.
۸. ورود اشیاء خارجی:
ورود سکه، کلید یا اجسام دیگر توسط کاربران می‌تواند باعث گیر کردن یا خرابی مکانیزم شود.
راه‌حل: طراحی بهتر ورودی‌ها و آموزش به کاربران.
۹. استفاده نادرست از دستگاه:
ضربه زدن به دستگاه، وارد کردن کارت با فشار زیاد یا تلاش برای خارج کردن پول با دست.
راه‌حل: نصب علائم راهنما و استفاده از دوربین برای بازدارندگی.
۱۰. سرویس نشدن دستگاه به‌صورت منظم:
عدم بازدید دوره‌ای توسط تکنسین‌ها، باعث انباشته شدن مشکلات کوچک و خرابی‌های بزرگ‌تر می‌شود.
راه‌حل: برنامه‌ریزی برای بازدید منظم و ثبت سوابق تعمیر و نگهداری. فاصله زمانی بین بازدید از دستگاه خودپرداز هر سه ماه یک بار پیشنهاد می شود.
جمع‌بندی:
با شناسایی دلایل رایج خرابی دستگاه‌های خودپرداز و اجرای اقدامات پیشگیرانه، می‌توان عمر مفید دستگاه را افزایش داد و از کاهش درآمد ناشی از خرابی جلوگیری کرد.
