ابلاغ ضوابط بهره برداری از دستگاههای خودپرداز نقدی و غیر نقدی شخصی
ضوابط بهره برداری از دستگاههای خودپرداز اختصاصی و دستگاههای خودپرداز غیر نقدی در نظام پرداخت کشور به شبکه بانکی ابلاغ شد. این ضوابط توسط بخشنامه شماره 02/161486 به تاریخ 1402/07/08 صادره از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد. روابط عمومی بانک مرکزی این ضوابط را منتشر کرده است.
بررسی مخاطرات ابزار پذیرش کیوسک و خودپرداز شخصی
براین اساس، کارشناسان در جلسات 220 و 221 کمیسیون ابزارهای پرداخت و تسویه در مورد بررسی مخاطرات ابزار پذیرش کیوسک (cashless) و خودپرداز خصوصی صحبت کردند. همچنین طبق شرایط ذیل:
- وفق مواد 11 و 14 قانون پولی و بانکی کشور
- در راستای نیل به هدف حفظ ارزش پول و موازنه پرداخت‌ها و تسهیل مبادلات بازرگانی مندرج در بند (ب) ماده 10 قانون مزبور
- به منظور اجرای مطلوب احکام مندرج در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب 1398
- به منظور اجرای مطلوب احکام مندرج در آیین‌نامه اجرایی ماده 14 الحاقی قانون مبارزه با پولشویی
ضوابط بهره برداری از دستگاههای خودپرداز اختصاصی و دستگاههای خودپرداز غیرنقدی در نظام پرداخت مصوب 20/03/1402 ابلاغ می شود. بدیهی است مفاد مستند الزامات بهره‌برداری امن از دستگاه‌هاي خودپرداز همچنان لازم الاجرا بوده و التزام به آن به قوت خود باقیست.
اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی طی بخشنامه شماره 152884/95 مورخ 16/5/1396، نظارت دقیق بر نحوه عملکرد آن دستگاه‌ها و رصد موارد مشکوک در حالت صادرکنندگی را ابلاغ کرده بود. همچنین موضوع بخشنامه مذکور را “ضرورت نظارت بانکها بر خودپردازهای واگذار شده به اشخاص حقیقی” تعیین کرد.
نحوه نصب و پشتیبانی از دستگاه های خودپرداز خارج از شعبه
بانک مرکزی، نحوه نصب و پشتیبانی از تمامی دستگاههای خودپرداز خارج از شعبه را، طی مستندی دیگر در دستور کار بانکها و موسسات اعتباری قرار داده بود. نام این مستند، الزامات بهره‌برداری امن از دستگاههای خودپرداز، منضم به بخشنامه شماره 417730/95 مورخ 25/12/95 اداره نظام‌های پرداخت، می باشد. لیکن به دلایل ذیل این موضوع در دستور کار کمیسیون ابزارهای پرداخت و تسویه این بانک قرار گرفت:
- افزایش دامنه ارائه دستگاههای خودپرداز با عناوینی نظیر خودگران، خصوصی و …
- عدم اعتبارسنجی اشخاص قبل از واگذاری دستگاه
- اجرای ناصحیح وظایف پشتیبانی دستگاه در زمینه پولگذاری و حصول اطمینان از امنیت آن
- ریسک شهرت قابل ملاحظه و مخاطراتی نظیر عدم رعایت قوانین و مقررات
تخلفات و ملاحظات مرتبط با نحوه به کار گیری دستگاه های خودپرداز و کیوسک
معاونت فناوری های نوین رصد و بررسی تخلفات و ملاحظات مرتبط با نحوه به کار گیری دستگاههای خودپرداز غیرنقدی (کیوسک) را نیز در دستور کار قرار داد. متأسفانه برخی بانکها و مؤسسات اعتباری از مفاد بخشنامه شماره 313664/97 مورخ 07/09/1397 عدول کرده بودند. این معاونت ضمن ارسال مکاتبه شماره 321406/01 مورخ 28/12/1401 با موضوع پیشگیری از سوء استفاده از ابزار پذیرش کیوسک بانکی و انواع دستگاههای Cashless به هر روش ممکن، مخاطرات شناسایی شده در این حوزه را نیز هم زمان با دستور بررسی وضعیت دستگاه های خودپرداز خصوصی، در جلسات کمیسیون ابزارهای پرداخت و تسویه، مطرح کرد.
و در راستای تصحیح رویه های نامطلوب شناسایی شده، ضمن ارسال مکاتبات متعدد درخصوص رصد تخلفاتی نظیر تغییر نوع تراکنش و انجام تبلیغ گسترده در خصوص معافیت مالیاتی کسب و کارهای مالک دستگاههای کیوسک نسبت به بروز تبعات انتظامی و حقوقی ناشی از اتخاذ تصمیماتی از این دست به مؤسسات متخلف تذکر داده شد.
